Sfinks kanadyjski – canadian sphynx – kategoria IV FIFe

Wzorzec opis FIFe

kod EMS: SPH

• Pochodzenie: Kanada, USA, Holandia
• Charakter: przyjacielski, towarzyski, hiperaktywny
• Wielkość: średni, kocury wyraźnie większe od kotek
• Waga: kotki 3-4 kg, kocury 4-6 kg
• Wygląd ogólny: muskularny, nie może być delikatny
• Głowa: średniej wielkości, zmodyfikowany klin o zaokrąglonych konturach, nieco dłuższy niż szerszy; czaszka lekko zaokrąglona o płaskim czole i wystających kościach policzkowych; profil – stop niewielki; mocna, zaokrąglona kufa z wyraźną brodą
• Uszy: duże, szerokie u podstawy i otwarte; ustawione prosto – nie za nisko i nie za wysoko, ale też nie na czubku głowy; wnętrze uszu zupełnie pozbawione owłosienia; dopuszczalna niewielka ilość sierści na zewnętrznych krawędziach i tylnej powierzchni; delikatnie zaokrąglone końce
• Nos: delikatny stop w profilu; czubek podkreślony delikatnym zakrzywieniem w dół
• Oczy: duże, w kształcie cytryny, lekko ukośne w kierunku zewnętrznej krawędzi ucha; odległość między oczami powinna być nieco większa niż długość samego oka; kolor powinien współgrać z kolorem ciała
• Tułów: umięśniony, gładki; szyja średniej długości, zaokrąglona i dobrze umięśniona; łuk karku łączy ramiona z podstawą czaszki, kark jest potężny zwłaszcza u kocurów; ciało średniej wielkości do długiego; szeroka i zaokrąglona klatka piersiowa może by lekko cylindryczna; brzuch zaokrąglony jak po solidnym posiłku, ale nie gruby
• Kończyny: długość proporcjonalna do ciała, o średnio mocnej budowie kośćca i mocnej muskulaturze; tylne łapy nieco dłuższe od przednich; przednie łapy szeroko rozstawione; stopy średniej wielkości, owalne o długich smukłych palcach; poduszki łap grubsze niż u innych ras, co sprawia, że kot wygląda jakby chodził na „poduszkach powietrznych”; palce bardzo długie, smukłe, wystające
• Ogon: giętki, zwężający się ku końcówce; długość proporcjonalna do ciała; dopuszczalny lwi pompon na końcu ogona
• Szata: tekstura podobna do irchy; podczas głaskania niektórych kotów można odczuć pewien opór skóry; skóra kociąt jest bardzo pomarszczona; dopuszczalne szczątkowe owłosienie  na nosie, zewnętrznej stronie małżowin usznych i ogonie; dorosłe koty powinny zachować możliwie jak najwięcej zmarszczek, zwłaszcza na głowie, jednak zmarszczki nie powinny przeszkadzać kotu w normalnym funkcjonowaniu
• Maść: wszystkie kolory akceptowane
• Aktywność: hiperaktywny, szczególnie jako kociak
• Podatność na choroby: źle znosi przeciągi i zimno. Rasa narażona na HCM.
• Długość życia: średnio 14-16 lat

Historia rasy SFINKS KANADYJSKI (grudzien 2017)

Pierwszy sfinks – bezwłosy kocurek imieniem Prune urodził się w 1966  w Toronto, Kanadzie, w miocie domowej kotki krótkowłosej Elizabeth. Był to efekt spontanicznej mutacji genetycznej – recesywnego genu hamującego naturalny rozwój okrywy włosowej. Nie była to pierwsza bezwłosa mutacja, pod koniec XIX wieku hodowano przez krótki czas rasę zwaną „meksykańskim kotem bezwłosym”.

Kocur Prune został skrzyżowany z matką (backcrossing) co zaowocowało kolejnym bezwłosym kocięciem. To kocię wraz z innymi odnalezionymi później, dało podstawę do stworzenia nowej rasy bezwłosych kotów.

Po zakupie tych kotów w 1966 r.  początkowo nazywanych „Moonstones” i „Canadian Hairless”, pan Ridyadh Bawa, absolwent nauk ścisłych na Uniwersytecie w Toronto wraz ze swoją matką Yani, długoletnim hodowcą kotów syjamskim oraz państwem Kees i Ritą Tenhove opracowali rasę kotów, która została później przemianowana na „Sfinks”. Bawa i Tenhove byli pierwszymi hodowcami zdolnymi do określenia autosomalnej recesywnej natury genu Sphynx w celu uzyskania bezwłosości, a także skutecznego przekształcenia tej wiedzy w udany program hodowlany z kociętami, które były zdolne do rozmnażania. Tenhovie początkowo zdołali uzyskać tymczasowy status ras nadany przez Stowarzyszenie Miłośników Kotów (CFA), ale ostatecznie został on unieważniony w 1971 r., kiedy to Rada CFA stwierdziła, że rasa nie ma zarówno jednolitego standardu, jak i odpowiednio szerokiej puli genów.

Obecna rasa sfinksów w Ameryce północnej i Europie pochodzi od nagich kociąt naturalnie poczętych przez rodziców krótkowłosych (DSH – domestic short hair) urodzonych w kilku miotach w połowie lat 70-tych na farmie Milt i Ethelyn Pearson w Stanach Zjednoczonych, mieście Wadena w stanie Minnesota.

Dwie bezwłose kotki urodzone przez krótkowłosą kotkę Jezabelle: Dermis i Epidermis, urodzone w 1975 i 1976 roku miały istotny wkład w stworzenie tej rasy. Obie zostały sprzedane hodowcy Kim Mueske z Oregonu, który użył ich do tworzenia rasy. Georgiana Gattenby z Brainerd w Minnesocie także pracowała z kociętami po Pearson  krzyżując je z Cornish Rexem. Późniejsze bezwłose kocięta zostały odnalezione w Teksasie,  Arkansas i Minnesocie.

Niemal w tym samym czasie (1978) hodowczyni kotów syjamskich Shirley Smith z Ontario w Kanadzie zidentyfikowała trzy bezwłosy kocięta pochodzące z trzech różnych miotów czarno-białej kotki DSH za każdym razem z innym kocurem. Pierwszy z tych kotów Bambi – czarno-biały samiec urodzony w 1978 r., został wykastrowany i ostatecznie zamieszkał z Lindą Birks (hodowla Aztec, Waterloo, Ontario), gdzie zmarł w 1997 r. w wieku 19 lat. Dwoje kolejnych kociąt, kotki Punkie i Paloma urodzone w 1979 i 1980 zostały wysłane do dr Hugo Hernandeza w Holandii by zostały skrzyżowane z ostatnim żyjącym męskim potomkiem Prune. Jedna z kotek poczęła, ale straciła miot. Do tego czasu jeden z pozostałych kocurów został wykastrowany, nigdy nie był zainteresowany kryciem z żadną z kotek. Program hodowlany tych pionierów wygasł po tym czasie końcowymi kotami w liniach Bawa: Mewsi-Kal Johnny, Mewsi-Kal Starsky (Hugo Hernandez, Holandia) i Prune’s Epidermis (David Mare, Kalifornia), nie byli w stanie stworzyć zrównoważonych linii przed zmianą we wczesnych latach 80-tych. W rezultacie żaden współczesny kot sfinks nie może być identyfikowany z Prune. Bez męskich Sfinksów, Dr Hernandez skrzyżował kotki z białym Devon Rexem o krótkiej sierści o imieniu Curare van Jetrophin. Ta krzyżówka była źle widziana, ponieważ powodowała problemy zdrowotne. Pierwsi hodowcy mieli raczej niejasne poglądy na temat genetyki sfinksów i napotkali szereg problemów. Pula genetyczna była bardzo ograniczona i wiele kociąt umierało. Pojawił się również problem z kotkami, które cierpiały na drgawki.

Potomkowie tych kotów, wraz z potomkami kotów z Minnesoty i Oregonu, stały się podstawą dzisiejszej rasy Sfinks. Współczesne sfinksy mają więc swoje korzenie w drugiej linii kotów z Kanady oraz Minnesoty.

Ścisła współpraca hodowców ze Stanów Zjednoczonych, Kanady i Holandii szybko poszerzyła początkowo niewielki materiał hodowlany. Rasa początkowo nazywana była Nagi kot kanadyjski, z czasem sfinks – synonim sfinks kanadyjski (sphynx-sphynx canadian SPH).

Ponieważ FIFe uznała amerykański typ sfinksa za standard rasy, hodowcy z Europy coraz częściej zaczęli sprowadzać materiał genetyczny z Ameryki, aby jak najbardziej pokrojowo zbliżyć potomstwo do standardu FIFe. Przez wiele lat felinolodzy europejscy i amerykańscy prowadzili selektywną hodowlę kotów bezwłosych i w ten sposób powstała rasa jaką znamy teraz. Pierwszy sfinks został zaakceptowany do rejestracji rasy przez amerykańskie The Cat Fanciers Association (CFA) w lutym 1998 r. W konkursach w klasie mistrzowskiej The Cat Fanciers Association (CFA) pojawił się w lutym 2002 roku.

Obecnie Sfinks kanadyjski jest rasą z szeroką pulą genetyczną. Outcrossing jest nadal dozwolony przy użyciu wytycznych określonych w „standardach” każdego stowarzyszenia na całym świecie.

Sfinksy w Polsce

Pierwszy sfinks kanadyjski został zarejestrowany w Polsce w 2002 roku. Kot ur. 20.02.2002 miał na imię Zineddin Zidane Jumandin. Należał do hodowczyni Anny Surowieckiej, prezesa SKR WCF. W 2006 uzyskał tytuł EC.

Pierwszy sfinks urodził się w Polsce w ICFowskiej hodowli Arvon na początku 2004 roku, miał na imię Amenophis i był synem importowanej z Rosji kotki Ilona Jumandgi. W 2005 roku hodowczyni sprowadziła z renomowanej Belgijskiej hodowli New Taj-Mahal rudego kocurka o imieniu Kipling. Który był pierwszym Sfinksem importowanym z zachodu i przez długi czas jedynym w Polsce o rudym umaszczeniu. Kipling odszedł w grudniu 2005 roku na raka trzustki. Następnym importem była szylkretowa koteczka Buena Vista van de Leyendecker  z Holandii. Przełom roku 2006/2007 obfitował w kolejne w importy: kotka tortie & white bi-colour Magic Magnolia przywieziona z rosyjskiej hodowli Merloni i kocurek z hodowli New Taj-Mahal o imienu Balthasar.

Liczebność rasy:

Sfinksy nie są liczne w Polsce w porównaniu do liczebności Main Coonów lub kotów brytyjskich, ale nie oznacza to, że pula genetyczna jest zbyt mała. Zagrożenia związane z małą liczebnością to oczywiście wzrost % inbredu w rasie, a więc ryzyko przekazywania lub wzmocnienia wad genetycznych. Dzięki bliskości hodowców rosyjskich, ukraińskich, litewskich  i białoruskich, w których to krajach sfinksy są bardzo popularne, napływ świeżej krwi jest znaczny i wiele kotów hodowlanych jest sprowadzanych do Polski z tamtych rejonów. Trudniej wygląda sprawa ze sprowadzeniem sfinksów do hodowli z innych kontynentów. Niestety nie udało mi się ustalić ile wynosi poziom inbredu u sfinksów w Polsce. Zbierając materiały byłam zaskoczona jak niewiele informacji były mi w stanie podać kluby.  Już podział na płci liczby kotów zarejestrowanych w danej organizacji okazał się zbyt trudnych pytaniem.

W Felis Polonia w 2016 było zarejestrowanych 583 sfinksów. Oznacza to, że rasa nie jest liczna, chociaż co roku powiększa się grono wielbicieli i posiadaczy sfinksów.

Inne łyse rasy

Peterbald i sfinks doński są również zaliczane do łysych kotów. Obie te rasy są młodsze od sięgającego swoimi korzeniami do 1966 sfinksa kanadyjskiego. O ile do powstania rasy Peterbald przyczynił się sfinks doński, to ani sfinks doński, ani Peterbald nie miały swojego wkładu w rozwój rasy sfinks kanadyjski.

Sfinksy dońskie (Don Sphynx)  jako rasa narodziły się w Rostowie nad Donem i nie są spokrewnione ze sfinksami kanadyjskimi. W 1987 roku Elena Kowalewa znalazła czteromiesięczną kotkę o puszystym szylkretowym futerku. Zabrała ją do domu i nazwała Warwarą. Po czterech miesiącach Warwarze w szybkim tempie poczęła wypadać sierść. Nie pomogło leczenie weterynaryjne, Warwara wyłysiała niemal doszczętnie. Początkowo nikt nie był zainteresowany tak niezwykłym stworzeniem, a próby pokazania Warwary na kocich wystawach kończyły się drwinami sędziów i innych ludzi. Kiedy jednak na świat przyszły dzieci Warwary, które również traciły sierść, zdano sobie sprawę z tego, że to nie chore zwierzę. Przyjaciółka Eleny, Irina Niemykina, postanowiła spróbować wyhodować nową rasę i udało się. Dońskie sfinksy są muskularne, eleganckie i poruszają się z gracją. Mają ogromne, wysoko osadzone uszy, duże oczy o kształcie migdałów, urocze, układające się w wachlarz zmarszczki na głowie i błony między palcami niczym u kaczki oraz wibrysy, których nie mają sfinksy kanadyjskie. Ich gładka, naga skóra jest delikatna, miękka i gorąca w dotyku. Sfinksy dońskie rodzą się pokryte delikatnym puchem, który tracą w ciągu pierwszego roku. Charakterystyczną i wyjątkową cechą dońskich sfinksów jest również to, że kocięta otwierają oczy już po 1-3 dobach.

Rasa Peterbald (sfinks petersburski) powstała w Sankt Petersburgu w 1994 roku  w wyniku  eksperymentalnego krycia orientalnej kotki imieniu Radma von Jagerhov (światowej Championki krótkowłosej) z bezwłosym sfinksem dońskim o imieniu Afinogen Mith. Pierwsze dwa mioty stanowiły 4 kocięta: Mandarin, Muscat,  Nezhenka  i Nokturn z Murino i to właśnie od tych czterech kotów wywodzą się linie wszystkich Peterbaldów.
W chwili obecnej rasa rozwija się w kierunku nowoczesnego typu orientalnego i syjamskiego, dla której charakterystycznymi cechami stały się np. wydłużony pyszczek,  głowa w kształcie klina z dużymi i jednocześnie szerokimi u podstawy uszami. Koty te mają smukłe i delikatne ciało  na długich i szczupłych, ale mocnych kończynach, zakończonych filigranowymi łapkami o długich palcach.

Powyższy teksts został napisany przeze mnie. Zabraniam kopiowania bez mojej zgody oraz powołania się na źrodło.

Bibliografia:

http://www.animalplanet.com/

https://en.wikipedia.org/

http://beeblebroxsphynx.com/

http://www.tica.org/

http://www.felinologia.pl/

Zdrowie

U sfinksów kanadyjskich wyeliminowano wady, które pojawiały się na początkowych etapach tworzenia rasy. Obecnie najważniejszym problemem zdrowotnym sfinksów jest HCM– kardiomiopatia przerostowa, choroba mięśnia sercowego związana z jego dysfunkcją, w której dochodzi do zmiany wielkości komory lub komór oraz zmiany kurczliwości mięśnia sercowego. Pomimo iż nie ma oficjalnie nakazu wykonywania badań u kotów rasy sfinks w kierunku HCM, odpowiedzialni hodowcy wykonują badanie echo serca co 1 – 1,5 roku. Jest to jedyne miarodajne badanie. Nie ma testów genetycznych HCM dla rasy sfinks. Hodowcy muszą więc badać swoje koty hodowlane i wykluczać z hodowli te, które na HCM zachorują. O wynikach badań należy informować właścicieli potomstwa chorych kotów, tak aby także zbadali swoje koty i w razie czego odpowiednio wcześnie wdrożyli leczenie. Odpowiedzialny hodowca zgłasza wyniki badań swoich kotów do bazy PawPeds oraz współpracuje z innymi hodowcami szerząc wiedzę na temat tej choroby i zagrożenia, które niesie. 

W Polsce badania w kierunku HCM wykonuje dr Rafał Niziołek, jedyny lekarz weterynarii z uprawnieniami do wpisania wyników do bazy PawPeds, pozostali specjaliści to lekarze dr Urszula Bartoszuk-Bruzzone i dr Urszula Pasławska.

Hodowcy uważają HCM za najważniejszy problem w rasie, gdyż nieznane jest do końca podłoże powstania HCM, które może być genetyczne, ale może tez powstać na skutek błędów żywieniowych (np. niedoboru tauryny w diecie) lub wpływów środowiskowych. Nie ma też metody wyleczenia HCM, chorobę można tylko spowolnić.

Inne zgłaszane problemy związane z rasą to wrażliwy układ pokarmowy i skłonność do alergii. 

Sfinksy nie lubią przeciągów i optymalna dla nich temperatura otoczenia to 22 stopnie.

Jak długo mogą żyć sfinksy?

Koty domowe zwykle żyją do 12-18 lat (średnia długość życia), ale niektóre koty mogą żyć do 20-22 lat. 

Pod linkiem podany jest średni czas życia niektórych popularnych ras kotów:

How Long Do Cats Live? Life Span of Popular Cat Breeds

• Aktualny rekord Guinnessa dla najstarszego kota świata należy do Creme Puff, która urodziła się 3 sierpnia 1967 roku i żyła do 6 sierpnia 2005 roku- przeżył 38 lat i trzy dni.
• W 2017 zmarł kot Nutmeg, który przeżył 32 lata.
• W 2018 roku 30 urodziny obchodził inny najstarszy kot na świecie – Rubble (Wielka Brytania, Exeter).

źróło: https://www.koty.pl/najstarszy-kot-swiecie-obchodzi-urodziny/