Poradnik

Przewodnik dla potencjalnych nabywców kociąt

Jak wybrać dobrą hodowlę

Wybór dobrej i legalnej hodowli ma kluczowe znaczenie. Wybierając dobrego hodowcę nie tylko kupujesz kota, który jest prawdziwym przedstawicielem swojej rasy, ale także zyskujesz merytoryczne wsparcie hodowcy. Bądź ostrożny w wyborze.

Zmiany w przepisach polskiego prawa z 2012 r. umożliwiły tworzenie nowych stowarzyszeń hodowców,  które nie podlegają pod uznane międzynarodowe organizacje felinologiczne i wydają kotom dokumenty bez realnej wartości. Nie weryfikują pochodzenia kotów, warunków hodowli, ani zasad rozmnażania. „Legalizują” koty bez rodowodów jedynie na podstawie oświadczenia „hodowcy” że ich kot jest rasowy. Te wyjątkowo liberalne zasady przyciągają osoby, które dobro kotów stawiają na najdalszym miejscu.

Nie wspieraj pseudo-hodowców, którzy sprzedają kocięta wątpliwego pochodzenia i zdrowia. Kupowanie od pseudo-hodowców zachęca ich do produkowania większej ilości kociąt.

 Jak rozpoznać dobrego hodowcę?

  1. Sprawdź do jakiego klubu należy hodowca

Czy wybrana hodowla jest zarejestrowana w klubie, który jest członkiem Organizacji Felinologicznej pod patronatem World Cat Congress (WCC) (http://www.worldcatcongress.org)

WCC zrzesza wszystkie uznane międzynarodowe organizacje felinologiczne na świecie. Obecnie istnieje 9 takich organizacji: FIFe, WCF, TICA, CFA, ACF, NZCF, CCC, GCCF, SACC (na zielono oznaczone są te najważniejsze w Polsce).

Legalne polskie kluby hodowców działają w ramach powyższych organizacji i przestrzegają ich wytycznych i przepisów, które chronią dobrostan kotów (np. przepisy ograniczające liczbę miotów jednej kotki hodowlanej lub minimalny wiek oddawania kociąt do nowych domów). Lista uznanych klubów jest podana na dole strony.

Rodowody wydawane przez te kluby są uznawane przez organizacje kotów na całym świecie. Członkostwo w tych organizacjach daje możliwość uczestnictwa w wystawach międzynarodowych.

 Sprawdź reputację hodowcy i hodowli

  • Zadaj sobie trochę trudu i wykonaj pracę domową. Jest wiele stron internetowych na temat kotów rodowodowych, hodowli, forów dla właścicieli kotów, którzy dzielą się swoimi doświadczeniami i wiedzą na temat kotów i hodowców. Dobre hodowle mają swoją stronę internetową. Poszukaj recenzji, zobacz aktywność hodowców w sieciach społecznościowych (zdjęcia, informacje, komentarze). Zapytaj o rekomendacje. Uważaj jednak na wszystko, co czytasz, ponieważ niektórzy konkurujący hodowcy mogą celowo rozpowszechniać kłamstwa na temat innych.
  • Idź na wystawę kotów organizowaną przez kluby należące do FIFe, WCF lub TICA i porozmawiaj z tamtejszymi hodowcami. Tylko legalni hodowcy mogą brać udział w takich wystawach, więc ich obecność jest potwierdzeniem ich legalności. Uwaga na pokazy kotów, niektóre są już organizowane przez „nowe stowarzyszenia”, stąd trzeba patrzeć kto jest organizatorem wystawy- zawsze będzie to klub felinologiczny.

 Odwiedź hodowlę, spotkaj się z hodowcą

  • Możesz odwiedzić kilka hodowli, ale NIE rób tego w tym samym dniu, aby uniknąć rozprzestrzeniania się potencjalnych wirusów lub bakterii.
  • Dobry hodowca chętnie pokaże warunki, w jakich trzyma swoje koty. Oczywiście wizyty mogą być ograniczone lub opóźnione w celu ochrony kociąt przed infekcjami i niepotrzebnym stresem, ale powinieneś odwiedzić hodowlę, aby zobaczyć kocięta (nieuczciwy hodowca może tego unikać i proponować odbiór kocięcia na stacji benzynowej lub kawiarni – usuń go z listy).
  • Pamiętaj, że hodowla ma miejsce w mieszkaniu/domu hodowcy. Uszanuj to.
  • Czy hodowca prosi Cię o odkażenie rąk i zdjęcie butów, gdy wchodzisz na miejsce z kociętami? Czy to miejsce jest czyste?
  • Posłuchaj, jak hodowca mówi o kocie, skup się na jego wiedzy, zachowaniu wobec kotów.
  • Rozejrzyj się po hodowli i oceń warunki, w jakich żyją koty. Jeśli hodowca nie chce cię wpuścić i wynosi kota z budynku aby Ci go pokazać, nie kupuj u niego.
  • Nie kieruj się wyłącznie ceną kota, mniejszy wydatek na start może oznaczać duże wydatki w przyszłości. Leczenie kotów nie jest tanie.

O co powinieneś zapytać:

  • Ile kotów liczy hodowla? Jeśli kotów jest zbyt dużo, usuń hodowlę z preferowanej listy. Opieka nad wieloma zwierzętami w tym samym czasie obniża jakość tej opieki, może stwarzać też problemy w socjalizacji młodych kociąt.
  • Jaka jest częstotliwość miotów u matki kocięcia? Jedna kotka nie powinna mieć więcej niż 3 mioty w ciągu dwóch lat. W legalnych hodowlach pilnują tego kluby hodowcy.
  • Czy kocięta są izolowane od matki? Czy widzisz mamę lub oboje rodziców?
  • Jak wyglądają rodzice kociaka? Popatrz czy koty nie są letargiczne, zaniedbane lub chore.
  • Sprawdź, czy kociak wygląda zdrowo. Jeśli kicha lub ma wodniste, czerwone oczy, problemy skórne, zabrudzony odbyt – bądź ostrożny – może coś jest nie tak.
  • Poproś o rodowód kociaka. KAŻDY kot pochodzący z legalnej hodowli dostaje rodowód, nawet jeśli urodzi się z wadami. Jeśli rodowód nie jest jeszcze gotowy, poproś o pokazanie rodowodów rodziców. Dobry hodowca nie sprzeda kociąt bez rodowodu. Nie akceptuj żadnego dokumentu, który nazywa się inaczej niż „rodowód” i nie ma logo FPL, WCF lub TICA. Jeśli zaoferowano ci kota z metryką lub certyfikatem -> zrezygnuj.
  • Poproś o książkę zdrowia kota. Sprawdź, czy kot został co najmniej 2 razy odrobaczony i zaszczepiony przeciwko: FPV (panleukopenia), FCV (kaliciwirus) i FHV (herpes). Większość lekarzy weterynarii zaleca rozpoczęcie szczepienia w wieku 8/9 tygodni, a następnie dawki przypominające po 3/4 tygodniach.
  • Sprawdź czy w książeczce zdrowia/rodowodzie jest podany numer chip. Zapytaj w której bazie jest zarejestrowany. Legalne hodowle mają obowiązek chipowania kociąt.
  • Zapytaj, jakie testy zdrowotne mają rodzice kotka. Rasy, które są narażone na ryzyko chorób genetycznych, powinny zostać przebadane przed kryciem- listy chorób i wskazanych lub obowiązkowych badań genetycznych są wymienione w Regulaminach hodowlanych legalnych klubów. Sfinksy są podatne na HCM (kardiomiopatia przerostowa). Nie ma na dla tej rasy testu genetycznego, więc odpowiedzialny hodowca wykonuje co roku badania echo serca pod kątem HCM dla swoich kotów hodowlanych. Brak tych badań dla rodziców kocięcia jest poważnym sygnałem ostrzegawczym, ponieważ HCM jest poważną chorobą, a chore koty powinny być eliminowane z hodowli w przypadku stwierdzenia tej choroby serca. Ponadto, legalne hodowle posiadają testy na choroby zakaźne FIV (koci HIV) i FeLV (białaczka).
  • Poproś o umowę sprzedaży. Jest podstawą roszczeń w przypadku jakichkolwiek problemów. Idealnie, powinieneś otrzymać umowę przed zakupem kota. Poproś o przesłanie mailem, umożliwi to przejrzenie dokumentu i przygotowanie ewentualnych pytań. Umowa powinna chronić zarówno kupującego, jak i hodowcę (i oczywiście kota).
  • Zapytaj czy kot przed odbiorem będzie wykastrowany. Dobrzy hodowcy nie przerzucają tego stresu i kosztu na nabywcę.

Nie kupuj kota w wieku poniżej 12 tygodni,

jeśli hodowca to zaproponuje – zrezygnuj!

12 tygodni to prawnie zatwierdzony wiek, w którym kociak może opuścić mamę.

Bardzo ważne jest, aby pozwolić kociętom uczyć się od matki i socjalizować się podczas zabaw z rodzeństwem i innymi kotami. Kociak zabrany zbyt wcześnie od mamy jest narażony na zaburzenia zachowania.

Pozwól hodowcy zdecydować, kiedy kotek będzie gotowy na zmianę domu.

 

Organizacje Felinologiczne w Polsce:

  1. FIFe Fédération Internationale Féline

 

jest w Polsce reprezentowane przez Felis Polonia (FPL)

Do FPL należą poniższe kluby hodowców:

Siedziba              Nazwa

Będzin Śląski      Klub Miłośników Kotów Rasowych

Bydgoszcz           Cat Club Bydgoszcz

Bydgoszcz           Cat Club Animals

Głubczyce           Cat Club Feniks

Kraków                Krakowski Klub Felinologiczny

Lublin                   Lubelski Klub Kota Rasowego

Łódź                     Supreme Cat Club

Olsztyn                 Club 4 Cats

Poznań                 Felis Posnania

Rybnik                  SMK CC Rybnik

Sopot                   Cat Club Sopot

Sopot                   Cat Club Amber

Szczecin              Cat Club Pomerania

Warszawa           SMK Jedynka

Warszawa           No Problem

Warszawa           Elitarny Klub Kota Rasowego

Warszawa           Stowarzyszenie Polskich Kotów PFA

Wrocław              Cat Club Wrocław

Żory                     SMK Żory

  1. WCF World Cat Federation

Siedziba              Nazwa

Warszawa           PZF – Polski Związek Felinologiczny

Toruń                   SHK – Stowarzyszenie Hodowców Kotów

Lublin                   IBSCC – International British Shorthair Cat Club

Warszawa           SKR – Stowarzyszenie Koty Rasowe

  1. TICA The International Cat Association

Siedziba              Nazwa

Warszawa           Klub Kota X-Treme

 

Kliknij w link poniżej

Lista polskich stowarzyszeń, które NIE SĄ członkiem WCC

Ci „hodowcy” mogą potencjalnie promować defekty genetyczne, ponieważ nie przestrzegają surowych zasad stosowanych przez uznane międzynarodowe organizacje felinologiczne, takie jak FIFe, WCF, TICA.

Jeśli powyższe informacje nie wyczerpały wątpliwości jak wybrać dobrą hodowlę, zachęcam po przeczytania poniższych źródeł:

  1. https://www.koty.pl/sprzedam-koty-rasowe-bez-rodowodu/
  2. http://www.olfaktoria.pl/2014/01/5-rzeczy-ktore-musisz-zrobic-zanim-kupisz-kota-z-hodowli/
  3. http://swiatkotow.pl/strefa-wiedzy/artykuly/hodowla/art,259,jak-wybrac-dobrego-hodowce.html
  4. http://www.kociesprawy.pl/magazyn/poradnik/prawo/jak_bezpiecznie_kupic_kota_rasowego_piotr_stachowicz/jak_bezpiecznie_kupic_kota_rasowego_caly_tekst/
  5. http://viosna.pl/en/pseudohodowla/
  6. http://pfa.org.pl/zanim-kupisz-kota/#
  7. http://www.felispolonia.eu/public/reg_hodowlany_FIFe-2019.pdf
  8. https://www.pzf.pl/pl/przepisy/regulamin-pzf

Sfinksy są jedną z najbardziej kochających, towarzyskich i inteligentnych ras kotów na świecie. Ich osobowość to mieszanka cech kota, psa, małpki i dziecka. To bardzo społeczna rasa. Przywiązują się bardziej do swojego człowieka, niż do miejsca, dzięki czemu dobrze znoszą zmiany otoczenia, na przykład podróże, byleby „ich człowiek” był blisko. Kochają dzieci i łatwo zaprzyjaźniają się z innymi zwierzętami, dzięki czemu stanowią cudowne uzupełnienie rodziny, w której rozkwitają. Nie znoszą samotności, czas gdy ich ludzie są w pracy lub szkole przesypiają, za to potem chciałyby uczestniczyć we wszystkim co robimy.  

Sfinksy żądają ludzkiej uwagi i zrobią wszystko, żeby ją przyciągnąć. Są ciekawskie, wesołe i energiczne.  Jeśli nie ma nas w ciągu dnia w domu, sfinks będzie szczęśliwy mając przyjaciela w postaci innego sfinksa, innego kota lub nawet psa. Lubią towarzystwo, a co ważniejsze, lubią mieć kogoś, do kogo można się przytulić, tak aby było ciepło. Uwielbiają się trzymać się blisko swojego człowieka, spać z nim na lub pod kołdrą. Pomyśl o nim jako o żywym termoforze na zimne dni.

Kocięta sfinks są radosne, ciekawskie i bardzo, bardzo energetyczne. Z wiekiem to kocie ADHD nieco ustaje, ale nadal lubią się bawić, szczególnie gonić za wędką.  

Sfinksy nie znają pojęcia „przestrzeń osobista”, chcą być tak blisko człowieka jak to tylko możliwe, potrafią się więc położyć nam na twarzy, szyi, głowie, przytulają się pod kołdrą do naszego brzucha lub pleców, potrafią nas objąć za szyję, jak małe dziecko.   

Utrzymanie kota wcale nie jest drogie, jednak zakup akcesoriów do jego pielęgnacji to jednorazowy, ale konieczny wydatek.

Najtaniej jest zaopatrywać się w Zooplus. 

Jeśli do tej pory nie robiliście Państwo zakupów w Zooplus, kliknięcie w poniższy link da Państwu 10% zniżki.

10% TANIEJ – NA ZAKUPY W ZOOPLUS.PL

Niezbędne są:

  1. Kuweta

Kuweta to jeden z kluczowych przedmiotów kociej wyprawki. Odpowiednia kuweta powinna być przede wszystkim dość duża, a więc mieć długość równą min. 1,5 długości ciała kota (bez ogona) i szerokość równą 1 długości ciała kota. Koty najbardziej lubią kuwety odkryte, ale jeśli będą mogły swobodnie obrócić się w kuwecie, kryta kuweta też zostanie zaakceptowana. 

Po wypróbowaniu wielu różnych kuwet, u mnie najlepiej sprawdziły się te https://www.zooplus.pl/shop/koty/kuwety_pielegnacja_kota/kuwety_kryte/klasyczne/300743

A dla więcej niż jednego kota lepiej sprawdzi się ta:

https://www.zooplus.pl/shop/koty/kuwety_pielegnacja_kota/kuwety_kryte/kuwety_duze/315616

Catit Jumbo kuweta dla kota

Zdejmuję klapkę, aby koty miały łatwiejszy dostęp, nie każdy z nich radził sobie z klapką.

Mam też model z wejściem od góry, ogranicza bardzo rozsypywanie żwirku. Nie polecam tej kuwety starszym lub dużym kotom, ale młode koty wydają się lubić te kuwety.

https://www.zooplus.pl/shop/koty/kuwety_pielegnacja_kota/kuwety_kryte/kuwety_duze/692225

  1. ŻWIREK

Generalnie, im bardziej żwirek przypomina strukturą drobny piasek, tym jest chętniej akceptowany przez koty.

Po wypróbowaniu żwirków peletowych, silikonowych i wielu różnych marek bentonitowych, u mnie wygrał bentonitowy żwirek Benek Compact. Koty same go wybrały- mając do dyspozycji kuwetę z Cat’s Best i Benkiem Compact, jednomyślnie wybrały Benka. Ten żwirek sprawdził się także u starszych maluchów.

https://www.zooplus.pl/shop/koty/zwirek_dla_kota/benek/compact/460195

Benek Super Compact żwirek dla kota

Ciekawą propozycją jest także żwirek Golden Grey, nieco cięższy niż Benek (zawiera dodatek silikonu), za to o bardzo przyjemnym zapachu pudru. Ja kupuję go rzadziej gdyż 14l worek jest dla mnie zbyt ciężki.

https://www.zooplus.pl/shop/koty/zwirek_dla_kota/zwirek_golden_grey/golden_grey_zwirek/32977

  1. Do kuwet z tradycyjnym wejściem konieczna będzie WYCIERACZKA:

Jeśli macie miejsce, gorąco polecam tę, można ją myć i wyparzać, a żwirek, który wpadnie do środka, łatwo jest wysypać.

https://www.zooplus.pl/shop/koty/kuwety_pielegnacja_kota/wycieraczki_kuwete/147011

Fajnym rozwiązaniem są wycieraczki trap-it:

 

Oczywiście można wybrać też poniższy model, ale niestety trudno z niego usunąć cały żwirek, nawet odkurzacz nie daje rady. Ponadto, w kontakcie z wodą dość szybko parcieje.

  1. Łopatka

U mnie najlepiej sprawdzają się łopatki metalowe

Ta poniżej – plastikowa też się nieźle sprawdza bo jest twarda, niestety ma trochę za duże oczka i zostawia w kuwecie małe bryłki.

https://www.zooplus.pl/shop/koty/kuwety_pielegnacja_kota/lopatki/174512rrec=true&pr=subsubcategory1_rr&slot=8&exprienceid=5861&strategyid=81059

  1. Neutralizator zapachów

Wypróbowany przez mnie i uznany za najlepszy jest Beaphar Multi-Frisch:

https://www.zooplus.pl/shop/koty/kuwety_pielegnacja_kota/odswiezacz_kuwety/145117

 

Polecam też bakteriobójczy preparat AGRISAN PET

  1. TRANSPORTER

Konieczny na wizyty u lekarza weterynarii, wyjazdach.

U nas najlepiej sprawdza się ten model, otwierany od góry co ułatwia wyjmowanie kota u lekarza weterynarii. Niestety sam w sobie jest dość ciężki (3,5kg)

https://www.zooplus.pl/shop/koty/transportery_obroze_kota/transporter_dla_kota/138073?rrec=true&pr=subcategory2_rr&slot=2&exprienceid=3349&strategyid=31413

Innym modelem wartym rozważenia ze względu na niską cenę i możliwość rozłożenia do przechowywania (oddzielamy dwie połowy i wkładamy jedno w drugie) jest model Trixie:

https://www.zooplus.pl/shop/koty/transportery_obroze_kota/transporter_dla_kota/602265

Na co dzień używam torby, bo jest lekka. Uwaga, koty potrafią odsunąć suwak. 

  1. MISKI

Potrzebna będzie minimum jedna miska do wody (ale zawsze polecam ustawienie kilku misek lub innych pojemników z wodą w różnych miejscach mieszkania), oraz jedna miska do mokrej karmy (lepiej mieć więcej misek, chyba że ktoś zmywa na bieżąco). Polecam miseczki szklane, porcelanowe, ewentualnie metalowe, gdyż łatwiej je utrzymać w czystości. Miski plastikowe są wskazywane jako jedna z przyczyn kociego trądziku na brodzie, trudniej też utrzymać je w czystości.

  1. Siatka na okno/balkon

Sfinksy jak inne koty to zwierzęta polujące. Kierują się prostą zasadą, jeśli coś ucieka lub odlatuje, trzeba to gonić. Nigdy nie należy zakładać, że kot wie co robi i na pewno nie wyskoczy z otwartego okna lub niezabezpieczonego balkonu. Jak to mówią „strzeżonego pan bóg strzeże”.

Ja używam tej siatki. Wdrapywał się po niej mój pięciokilowy kocur i siatka daje radę już czwarty sezon.

https://www.zooplus.pl/shop/koty/drzwi_siataki_preparaty/ochronne_siatki_kot/343060

https://www.facebook.com/notes/koty-i-wszystko-o-nich/zabezpieczenia-okienbalkon%C3%B3wtaras%C3%B3w-i-ogrod%C3%B3w/713353202108887/

  1. Drapak

W Internecie jest dostępnych wiele rodzajów drapaków. Wybierając ten najlepszy, trzeba patrzeć na grubość sizalu, którym owinięte są słupki, wiadomo im cieńsza linka tym szybciej się postrzępi. Przynajmniej jeden słupek powinien być na tyle wysoki, aby kot mógł wyciągnąć się na całą długość ciała.  Dla sfinksów nie polecam drapaków obitych jasnym materiałem, których pokrowce nie dają się zdjąć do prania.

Mój pierwszy drapak kupiłam na Allegro, dość lichej jakości, ale przetrwał 4 lata i dopiero maluchy do pokonały.

U nas królują duże drapaki z Zooplus

Natural Paradise XXL słupek do drapania dla kotaNatural Paradise XL PREMIUM EDITION drapak dla kota

oraz nasz najnowszy zakup – drapak wykonany wg naszego projektu przez Drapaki dla kota.pl. w bardzo atrakcyjnej cenie

10. ZABAWKI

Niezbędne, konieczne, nie ważne czy kociak czy dojrzały senior. Koty to urodzeni łowcy, zabawa w polowanie jest im niezbędna do szczęścia i zdrowia.

Idealną zabawką godną polecenia są wędki teleskopowe. 

https://bigcats.pl/wedka-kolorowa-cool-spring-1m-p-286.html

11. Dysk grzejny, mata grzejna

Posiadanie dysku nie jest konieczne, ale bardzo się przydaje zimą, gdy trzeba z kotem w transporterze wyjść np. do lekarza. Golasy marzną, a dysk nagrzany w mikrofalówce trzyma ciepło do 10 godzin. Idealny do transportera lub tam, gdzie nie możemy podłączyć poduszki grzejnej. 

https://www.zooplus.pl/shop/psy/legowisko_dla_psa/poslania_poduszki/termofor_poduszka/59181

Alternatywą może być termofor.

Florina Termofor w sweterku Florina Czarny Kot 2 l Oficjalny sklep producenta + wysyłka 24 h - Ceny i opinie na Skapiec.pl

Mata grzewcza

Mata grzewcza  nagrzewa się poprzez nacisk ciała kota podczas leżenia, maksymalna temperatura sięga od 40-45°C.

Mata grzewcza Comfy, dwustronna

Niestety ten typ znikł z Zooplus, trzeba więc szukać aktualnych ofert. Należy pamiętać, że maty grzewcze przeznaczone dla ludzi nawet na najniższym ustawieniu będą dla kota za gorące, idealnym rozwiązaniem będą więc maty przeznaczone dla zwierząt, bez regulacji, ale też bez funkcji automatycznego wyłączania.

12. Posłanie, budka

Sfinksy lubią spać ze swoim opiekunem, ale powinny mieć też własne miejsce, gdzie będą spać gdy nie ma nas w domu, lub schować się przed światem.

U mnie sprawdzają się budki, do których zimą mogę włożyć poduszkę elektryczną (tylko gdy w domu jest naprawdę zimno).

https://www.zooplus.pl/shop/koty/legowiska_dla_kota/budki_spiwory_kota/budki/59145

Niestety powyższe budki nie przeżywają wielu prań, odkształcają się.

Poza Zooplus budki można także kupić na AliExpress lub zamówić u osób zajmujących się szyciem kocich akcesoriów.

13. Apteczka

  • Wata, płatki higieniczne, mokre chusteczki
  • Patyczki higieniczne do uszu
  • Płyn do czyszczenia uszu (Otiseptol, Otifree, Dermatisan, itp)
  • Octenisept lub inny płyn antyseptyczny (bez fenolu) na rany
  • Termometr z miękką końcówką + wazelina
  • Obcinacz do pazurków
  • Probiotyk (np. Bioprotect, Flora Balance, Fortiflora, itp)
  • Smecta, Diadog (w przypadku biegunki)
  • Sól fizjologiczna, krople nawilżające do oczu (sztuczne łzy

Wbrew obiegowej opinii o skórę sfinksa nie trzeba dbać „bardziej” , trzeba dbać inaczej.

Pielęgnacja nie jest pracochłonna i zajmuje mniej czasu, niż np. czesanie kota długowłosego.

OCZY

Oczy sfinksa nie są chronione przez rzęsy, więc dla ochrony produkują lekko galaretowatą wydzielinę. Wystarczy patyczkiem do uszu delikatnie usunąć to, co się zebrało w kącikach oczu. Ja to robię suchym patyczkiem, można zwilżyć go solą fizjologiczną, weterynaryjnym płynem do czyszczenia oczu lub wodą.

Uszy

Podobnie jak przy oczach i tutaj sfinks nie ma ochrony, wiec ratuje się produkcją wydzieliny, która wraz z sebum ma często ciemnobrązowy charakter. Jeśli wydzielina nie ma przykrego zapachu, a kot się nie drapie, to nawet duża ilość wydzieliny jest zjawiskiem fizjologicznym. Niestety niektórzy lekarze weterynarii, nie mający ze sfinksami do czynienia, usiłują ją leczyć. Jeśli ilość lub rodzaj wydzieliny budzi wątpliwości, należy zawsze poprosić o wykonanie badań przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku.

Do pielęgnacji uszu nie używamy oliwy z oliwek, wody utlenionej, jodyny, octu, ani alkoholu, ponieważ te produkty mogą podrażnić ucho, zniszczyć jego naturalną florę bakteryjną i naturalne pH. Na rynku dostępnych jest wiele antybakteryjnych i przeciwgrzybicznych preparatów do czyszczenia uszu kotów. Przydatne będą też płatki higieniczne lub wilgotne chusteczki dla niemowląt.

Kocia małżowina uszna jest sztywna i prosta, dlatego jej czyszczenie nie stanowi takiego problemu, jak np. u psów, które miewają duże i zwisające uszy. Nie trzeba się obawiać , że uszkodzimy coś w kocim uchu, gdyż błona bębenkowa jest umieszczona bardzo głęboko. Jednak nie należy wkładać głęboko do ucha patyczków, one służą do wyczyszczenia zakamarków małżowiny usznej.

Stosując preparat:
* zaaplikuj dwie/trzy krople do ucha;
* wymasuj małżowinę uszną u jej podstawy;
* pozostaw na kilkadziesiąt sekund;
* pozwól kotu wytrzepać uszy;
* resztę preparatu delikatnie usuń za pomocą chusteczki, kłębka waty, płatka, gazika czy patyczka higienicznego dla dzieci (z szeroką końcówką).
-> upewnij się, że w uchu nie ma pozostałości waty.

Internet jest pełen porad jak zmniejszyć ilość produkowanej wydzieliny, ale na zdrowy rozum, jeśli kot nie m w uszach grzybicy, to jak lek na grzybicę mógłby mu pomoc? A zaszkodzić może i to bardzo.

Szczególnie trzeba uważać na Oridermyl, który jest lekiem na świerzbowca i grzybicę i nie wolno go stosować do zdrowych uszu, ani bez konsultacji z lekarzem weterynarii. Oridermyl może spowodować objawy neurologiczne (oczopląs, niezborność ruchów, utratę równowagą) i ciężkie zatrucie jeśli kot zliże preparat. Ponadto, Oridermyl ma działanie ototoksyczne, czyli może uszkodzić słuch!

Pazury

Ja obcinam co tydzień-dwa zwykłym ludzkim obcinaczem do paznokci. Jeśli zobaczymy, że obcinacz miażdży pazury kota, należy go zastąpić dobrej jakości gilotynką lub specjalnymi nożyczkami do pazurów.

Przy okazji obcinania pazurków należy oczyścić otaczający je fałd skóry. Najłatwiej robić to po kąpieli, gdy wydzielina jest rozmiękczona. Można ją również zmiękczyć oliwką. Gdy kot jest owinięty ręcznikiem po kąpieli,  wysuwamy mu po kolei każdą łapkę i wilgotną chusteczką przecieramy każdy pazurek i skórę wokół niego (należy ją nieco odsunąć aby móc usunąć nagromadzony tam brud).

Kąpiel

Sfinksów nie powinno się kąpać zbyt często, gdyż skóra próbując wrócić do równowagi lipidowej przejściowo zwiększy wydzielanie sebum. Ja kąpię koty raz na 2 lub 3 miesiące, oraz przed wystawami.

Na dnie wanny kładziemy matę antypoślizgową. Temperatura wody powinna wynosić około 37-38 stopni Celsjusza (jeśli nie mamy oświadczenia z kąpielami pomóc może termometr do wody, np. taki dla niemowląt). Wodę nalewamy na wysokość około 20-30 cm i zakręcamy kran. Jeśli kot nie jest przyzwyczajony do kąpieli staramy się nie używać prysznica i nie dopuszczamy nowej wody, bo szum może kota wystraszyć. Uszy kota zabezpieczamy watą lekko nasączoną np. oliwką dla dzieci żeby ochronić kanał słuchowy przed zalaniem.
Do mycia najlepiej użyć myjki frote i delikatnego szamponu przeznaczonego dla kotów, można tez użyć hypoalergicznego szamponu dla dzieci, który ma tę zaletę, ze nie szczypie w oczy.

Mycie rozpoczynamy od głowy, najpierw okolice oczu, pyszczka, potem szyja, tułów, kończyny (szczególną uwagę warto poświęcić pachwinom), ogon, na końcu myjemy kotu okolice odbytu. 

Umytego sfinksa wycieramy do sucha miękkim ręcznikiem, następnie zawijamy w kocyk i tulimy przez jakiś czas aby było mu ciepło. Po kąpieli sfinks powinien przebywać w ciepłym pomieszczeniu, w którym nie ma przeciągów.

Zamiast kąpieli w wannie możemy użyć oleju kokosowego, ale uwaga: cześć kotów może zareagować świądem lub dostać reakcji alergicznej. Nabieramy niewielką ilość płynnego oleju w dłonie i wmasowujemy w skórę. Tłuszcz zwiąże brud, a jego nadmiar usuniemy ręcznikiem papierowym lub zwykłym (suchym lub zmoczonym w mocno cieplej wodzie). Jeśli efekt nas nie zadowala, po takim zabiegu nadal można kota wykąpać tradycyjnymi metodami.

Skóra

Skóra sfinksów wydziela sebum, które z powodu braku sierści nie ma gdzie wsiąknąć. Po jakimś czasie skóra sfinksa zaczyna wyglądać nieestetycznie (widać to bardziej u kotów o jasnej skórze) i kot trafia do kąpieli.

Na nadmiar sebum może pomóc zakładanie bawełnianych bluzeczek, w które sebum wsiąka i które dodatkowo utrzymują koty w cieple. Bluzeczki nie są konieczne jeśli temperatura otoczenia wynosi powyżej 22 stopni Celsjusza. Sfinksy zawsze chętnie korzystają z kaloryferów, kocyków, ale należy pamiętać, że gdy się pocą, wydzielają więcej sebum. Pachną też wtedy jak surowe ziemniaczki lub pieczarki (uwielbiam ich zapach) 🙂

Latem skóra sfinksa nie powinna być wystawiana na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, wystarczy zapewnić kotom ocienione miejsce, w razie potrzeby posmarować hypoalergicznym kremem z wysokim filtrem UV. Warto wiedzieć, sfinksy mogą się także opalić przez szybę.

 

Żywienie kotów

Najtaniej jest zaopatrywać się w Zooplus lub jego sklepie dyskontowym Bitiba. 

Jeśli do tej pory nie robiliście Państwo zakupów w Zooplus, kliknięcie w poniższy link da Państwu 10% zniżki.

10% TANIEJ – NA ZAKUPY W ZOOPLUS.PL

Sfinksy wymagają dobrej jakościowo diety, aby zachować zdrowie i energię. Wysokoenergetyczna karma pomaga sfinksom w utrzymywaniu wysokiej temperatury ciała. Powinno się unikać tańszych karm dla kotów i zwracać uwagę na zawartość mięsa w karmie. Wielu właścicieli kotów decyduje się przestawić swoje sfinksy na dietę surową – BARF, to najbardziej korzystna forma żywienia, pod warunkiem zaopatrywania się w mięso z pewnego źródła, aby nie faszerować kota hormonami, antybiotykami i sztucznymi substancjami konserwującymi w mięsie. Równie ważne jest kupowanie przebadanego mięsa. W Polsce mięso jest badane tylko pod kątem spożycia przez ludzi, a nasze pieszczochy jedzą je surowe. Kupując niebadane mięso od 'znajomego rolnika” lub na bazarze narażamy nasze koty (i nas) na zarażenie się pasożytami i pierwotniakami. 

Przy zmianie karmy do jedzenia warto dodawać na początku koci probiotyk, np. Forti Flora, Bioprotect lub Fora Balance. Nie jest to konieczne, ale może wspomóc układ trawienny kociaka przy adaptacji do nowego pożywienia. Nie dotyczy to zmiany samego smaku karmy.

Niestety nie ma jednego najlepszego na świecie sposobu żywienia kotów, każda metoda ma swoje plusy i minusy, o których mówię przy wydawaniu kociąt do nowych domów. Sposób żywienia powinniśmy dostosować do swoich możliwości, trybu życia, zasobności portfela, zawsze jednak kierując się dobrem kota.

  1. BARF

BARF (Biologically Appropriate Raw Food). Jeżeli będą Państwo zainteresowani tą formą karmienia, zachęcam do pobrania barfnego kalkulatora ze strony https://www.barfnyswiat.org/  Tam za niewielką wpłatę na cele charytatywne można otrzymać kalkulator do przygotowywania mieszanek.

Wbrew pozorom nie jest to czarna magia, a na forach internetowych nowicjuszom pomogą doświadczone osoby.

Drugą opcją jest zakup kalkulatora meatpoit.io, który ułatwia przygotowywanie przepisów na mieszanki.

Wiele cennych informacji na temat BARFa można znaleźć tutaj:

https://www.facebook.com/groups/barfnekorepetycje/

https://www.youtube.com/channel/UCQhHQJoH3UmLw80XLadTVuw

https://www.youtube.com/watch?v=3x-FGGVsxJw

https://www.youtube.com/watch?v=_ktV8zDvHAs

Przygotowywanie mieszanek z kalkulatorem nie jest tak trudne jak się na początku wydaje.

Największym wydatkiem na początku jest zakup suplementów, ale wystarczają potem na wiele kolejnych mieszkanek, więc kolejne wydatki to już tylko zakup mięsa. Suplementy można kupić na Allegro, lub bezpośrednio u dystrybutorów, np. Lunderland. Hodowla Aggio Cat*PL jest członkiem Klubu Hodowcy Lunderland https://www.lunderland.org/

  1. PUSZKI

Jeżeli nie są Państwo gotowi na samodzielne przygotowywanie mieszanek BARF, w drugiej kolejności polecaną formą żywienia są wysokomięsne puszki/saszetki z karmą bez zawartości zbóż.  Wysoka zawartość mięsa jest szczególnie istotna dla sfinksów, gdyż ich zapotrzebowanie energetyczne jest wyższe niż u kotów, których ciało ogrzewa futro.

Z dobrych puszek polecam karmy sprawdzone przez moje koty:

  • Animonda Carny 
  • Animonda vom Feinsten
  • Catz Finefood
  • Wild Freedom
  • Power of Nature
  • MAC´s 
  • Feringa

Ważne aby zawartość mięsa wynosiła co najmniej 60-70% oraz żeby w składzie nie było zbóż. Warto uważnie czytać etykiety. Producenci czasem ukrywają słabsze dodatki dzieląc je na mniejsze aby spadły na dalsze miejsce listy składników, np. groch (28%), płatki grochowe (12%) -> to 40% grochu!

Do karmy można dodać ciepłej wody. Koty powinny dużo pić, ale nie bardzo chcą. Dodatek ciepłej wody dodatkowo podniesie temperaturę posiłku zbliżając ją do tej optymalnej – koty w naturze jedzą ciepły świeżo upolowany posiłek, nie mają lodówki. 

  1. SUCHA KARMA

Tu zasada jest podobna jak przy puszkach – należy wybierać karmy z wysoką zawartością mięsa oraz bez zbóż, oraz czytać etykiety.

  • Power of Nature
  • Wild Freedom
  • Orijen (ma w swojej ofercie karmę Cat & Kitten)
  • Purizon
  • Taste of the Wild
  • Acana
  • Applaws
  • Josera bez zbóż

Raz w tygodniu można podać żółtko, bez białka.

Nie dajemy jedzenia ze stołu lub doprawionego dla ludzi. Koty nie potrzebują warzyw ani owoców, to mięsożercy.

  1. WODA DO PICIA

Wystarczy zwykła woda z kranu. Jeśli butelkowa, to tylko źródlana, nie mineralna. Miski na wodę powinny stać dalej od karmy i kuwety, najlepiej postawić miseczki w kilku różnych miejscach tak aby kot natykając się na nie przypominał sobie, że powinien się napić. Ze względów higienicznych stosujemy miski porcelanowe lub szklane, nie plastikowe. Koty lubią też pić z wąskich naczyń, takich jak kubki. Każda metoda skłonienia kota do picia jest dobra.

Nie podajemy mleka, śmietany ani innych produktów mlecznych. Koty nie trawią laktozy.

Hodowcy określają rasę i kolor kota za pomocą kodów EMS (z ang. Easy Mind System) stworzonych przez Międzynarodową Federację Felinologiczną FIFe. Kod EMS opisuje rasę kota i cechy zewnętrzne określając kolor i jego rozłożenie. 

W poniższym zestawieniu pomijam kody nie używane dla sfinksów.

Podstawowy kod EMS u sfinksów składa się z oznaczenia:

  • XXX   symbolu rasy 
  • 01-50 koloru ciała
  • 6x       koloru oczu

– „ABC” – to trzyliterowe oznaczenie rasy kota (sfinks ma symbol SPH)
– „d” – oznaczenie koloru kota 
– „01” – dwucyfrowa liczba z przedziału 01-50 oznacza ilość koloru i/lub rysunek 
– „6x” – kolor oczu

(symbole 5x i 7x nie występują dla sfinksów)

Symbole kolorów to:

a – niebieski (blue)
b – czekoladowy (chocolate)
c – liliowy (lilac)
d – rudy (red)
e – kremowy (cream)
f – szylkret czarny (black tortie)
g – szylkret niebieski (blue tortie)
h – szylkret czekoladowy (chocolate tortie)
j – szylkret liliowy (lilac tortie)
n – czarny (black)
o – cynamonowy (cinnamon)
p – płowy (fawn)
q – szylkret cynamonowy (cinnamon (sorrel) tortoiseshell)
r – szylkret płowy (fawn tortoiseshell)
w – biały (white)

Ilość koloru podstawowego oznaczonego symbolem literowym jest podawana za pomocą 3 kodów:

01 – van (van) – bardzo mała ilość koloru podstawowego na ciele, zazwyczaj charakterystyczne łatki tylko na głowie i ogonie
02 – arlekin (harlequin) – łatki na ciele (wzór łat nieokreślony)
03 – dwubarwny (bicolour), mniej więcej połowa koloru podstawowego na ciele.

Tzw. solidy, czyli koty w jednym kolorze, nie będą miały powyższych symboli zawartych w kodzie koloru.

Jeśli sfinks jest pręgowany, w kodzie jego koloru będzie znajdować się symbol:

21 – nieokreślony rysunek pręgowania (unspecified tabby pattern)

Point:

Koty z umaszczeniem point cechują się  jaśniejszym tułowiem oraz ciemniejszymi uszami, pyszczkiem (tzw. maską), nogami oraz ogonem, a u kocurów również genitaliami. Te ciemniejsze miejsca nazywamy pointami lub znaczeniami. Po narodzeniu takie kocięta są zupełnie jaśniutkie, w miarę jak dorastają ich skóra robi się coraz ciemniejsza (szczególnie w okolicach uszu, pyszczka, łapek, ogona, jąder czyli w miejscach, gdzie  temperatura ciała jest najniższa). Po latach ich skóra nadal ciemnieje. 

31 – znaczenia burmskie (Burmese pointed SEPIA – cbcb
Sepia (Burmese colour restriction), żółte oczy, które z wiekiem stają się coraz bardziej zielone.
32 – znaczenia tonkijskie (Tonkinese pointed MINK – cbcs
Mink (Tonkinese colour restriction)), oczy w kolorze akwamaryny (niebiesko-zielone)
33 – znaczenia himalajskie (syjamskie) (Siamese pointed – cs Pointed (Siamese colour restriction) -> Colourpoint, oczy niebieskie.

Kolor oczu

61 – niebieske (deep blue)
62 – pomarańczowy (copper or deep orange)
63 – oczy różnokolorowe — np. jedno zielone, drugie niebieskie
64 – zielony (green)
66 – tonkijskie (turkusowe/aquamarine (bluish-green)  – Tonkinese eye colour (cbcs)
67 – syjamskie (niebieskie/intense deep blue – Siamese eye colour (cs)

Szczepienie kotów*

Od kiedy zaczynamy szczepić koty?

hodowca rozpoczyna szczepienie kociąt po osiągnięciu przez nie 8-9 tygodni życia.

Kolejne (ponowne) podanie szczepionki wykonuje się po 3-4 tygodniach czyli mniej więcej w 11-12 tygodniu, trzecie szczepienie powinno być wykonane w 16-17 tygodniu.

Jeśli jest taka konieczność powtórzenie szczepienia wykonuje się w wieku 6-12 miesiącu życia kota.

Następne szczepienia wykonuje się po roku, potem co dwa lata, o ile lekarz weterynarii nie zaleci inaczej.

Najnowsze zalecenia WSAVA (Światowego Stowarzyszenia Weterynarii Małych Zwierząt) dotyczące szczepień można zobaczyć tutaj

Skład tych szczepień należy uzależnić od trybu życia kota, zagrożeń terenowych i środowiskowych, a o dobraniu niezbędnych elementów szczepienia decyduje lekarz weterynarii.

Szczepienia podstawowe

Szczepienia podstawowe chronią przed chorobami, na które kot może zachorować w każdym środowisku, mimo braku kontaktu z przedstawicielami swojego gatunku i które stanowią dla jego zdrowia znaczące zagrożenie.

Do szczepień podstawowych należy zaliczyć:

  • Panleukopenia (FPLV)
  • Herpeswiroza (FHV)
  • Kalciwiroza (FCV)

Szczepienia uzupełniające

Szczepienia uzupełniające stanowią grupę szczepień związanych z trybem życia kota i zagrożeniami panującymi w jego środowisku. Nie znaczy to, że kot musi być szczepiony na wszystkie z nich. O potrzebie szczepień uzupełniających decyduje lekarz weterynarii na podstawie sytuacji związanej z występowaniem tych chorób na danym terenie lub w skupisku kotów (hodowle, schroniska, kociarnie).

  • Białaczka (FeLV)
  • Wścieklizna (R)
  • Chlamydioza
  • Grzybice
  • Zakaźne Zapalenie Otrzewnej (FIP)
  • Zespół Nabytego Niedoboru Immunologicznego (FIV)-brak szczepionki na naszym rynku

Choroby na które szczepi się koty:

Panleukopenia – wysoce zaraźliwa choroba wywołana przez Feline Panleupenia Virus (FPLV), charakteryzująca się nagłym wystąpieniem objawów klinicznych, takich jak osowiałość, bolesność jamy brzusznej, gorączka, brak apetytu, wymioty i biegunka. Badania krwi ujawniają spadek liczby leukocytów (leukopenię). Chorobie tej często towarzyszy duża śmiertelność.

Herpeswiroza – wywołuje zakaźne zapalenie nosa i tchawicy kotów, wysoce zaraźliwa choroba kotów wywołana przez Feline Herpes Virus (FHV). Powoduje uciążliwy wyciek z oczu i nosa, który nieleczony prowadzi do śmierci z wycieńczenia. Leczony i opanowany, pozostaje w organizmie kota na całe życie. W warunkach sprzyjających (stres, wystawa, choroba) doprowadza do czasowego siewstwa lub nawet nawrotów choroby.

Kalciwiroza – wywołana przez Feline Calcivirus (FCV) doprowadza do zmian zapalnych, owrzodzeń i nadżerek na pyszczku i błonach śluzowych jamy gębowej i nosa. Jako wirus wykazuje dużą zmienność.

Białaczka – Chorobę wywołuje Feline Leucemia Virus (FeLV), prowadząc do ogólnego wyniszczenia organizmu przez choroby współistniejące, których obraz wysuwa się na plan pierwszy. Kot może białaczkę przechorować i pozostać dożywotnim nosicielem tej choroby.

Wścieklizna – choroba atakująca zwierzęta stałocieplne. Należy do najgroźniejszych zoonoz (chorób odzwierzęcych ). Chorobę wywołuje Rabies Virus. W naszym kraju nie ma prawnego obowiązku szczepienia kotów. Wystąpienie objawów chorobowych wiąże się z nieuniknioną śmiercią.

Chlamydioza – schorzenie górnych dróg oddechowych wywoływane przez Chlamydia psittaci. Często dodatkowo wikła katar koci wywołany przez wirusy. Stanowi zagrożenie dla ludzi jako choroba odzwierzęca (zoonoza). Leczenie daje dobre efekty.

Grzybice – Schorzenia miejscowe i o przebiegu uogólnionym. W przypadku potwierdzenia rodzaju grzyba, terapia wielokierunkowa przynosi zadowalające efekty.

Zakaźne Zapalenie Otrzewnej (Feline Infectious Peritonitis-FIP) – Tę śmiertelną chorobę wywołuje koronawirus kotów FCoV bytujący w jelitach, u którego pod wpływem różnych czynników dochodzi do mutacji tworząc postać wysoce zjadliwą charakteryzujący się wydzielniczością.

Zespół Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów – wywołany przez Feline Immunodeficiency Virus (FIV) potocznie nazywana AIDS Kotów. Zakaźna, przewlekła i nieuleczalna choroba cechująca się znacznym upośledzeniem działania układu immunologicznego o mało charakterystycznych z powodu zróżnicowania, objawach klinicznych.

Polecam artykuł KIEDY SZCZEPIĆ KOTA: https://tiny.pl/t8jgz

Choroby, na które szczepi się koty:

Panleukopenia – wysoce zaraźliwa choroba wywołana przez Feline Panleucopenia Virus (FPV), charakteryzująca się nagłym wystąpieniem objawów klinicznych, takich jak osowiałość, bolesność jamy brzusznej, gorączka, brak apetytu, wymioty i biegunka (czasem z domieszką krwi), cuchnąca i żółta. Badania krwi ujawniają spadek liczby leukocytów (leukopenię). Chorobie tej często towarzyszy duża śmiertelność, najczęściej w 3-5 dniu choroby.

Herpeswiroza – wywołuje zakaźne zapalenie nosa i tchawicy kotów, wysoce zaraźliwa choroba kotów wywołana przez Feline Herpes Virus (FHV). Powoduje uciążliwy wyciek z oczu i nosa, który nieleczony prowadzi do śmierci z wycieńczenia. Leczony i opanowany, pozostaje w organizmie kota na całe życie. W warunkach sprzyjających (stres, wystawa, choroba) doprowadza do czasowego siewstwa lub nawet nawrotów choroby.

Kalciwiroza – wywołana przez Feline Calcivirus (FCV) doprowadza do zmian zapalnych, owrzodzeń i nadżerek na pyszczku i błonach śluzowych jamy gębowej i nosa. Jako wirus wykazuje dużą zmienność.

Białaczka – Chorobę wywołuje Feline Leucemia Virus (FeLV), prowadząc do ogólnego wyniszczenia organizmu przez choroby współistniejące, których obraz wysuwa się na plan pierwszy. Kot może białaczkę przechorować i pozostać dożywotnim nosicielem tej choroby.

Chlamydioza – schorzenie górnych dróg oddechowych wywoływane przez Chlamydia psittaci. Często dodatkowo wikła katar koci wywołany przez wirusy. Stanowi zagrożenie dla ludzi jako choroba odzwierzęca (zoonoza). Leczenie daje dobre efekty.

Zakaźne Zapalenie Otrzewnej (Feline Infectious Peritonitis-FIP) – Tą śmiertelną chorobę wywołuje koronawirus kotów FCoV bytujący w jelitach, u którego pod wpływem różnych czynników dochodzi do mutacji tworząc postać wysoce zjadliwą charakteryzujący się wydzielniczością.

Zespół Nabytego Niedoboru Immunologicznego Kotów – wywołany przez Feline Immunodeficiency Virus (FIV) potocznie nazywana AIDS Kotów. Zakaźna, przewlekła i nieuleczalna choroba cechująca się znacznym upośledzeniem działania układu immunologicznego o mało charakterystycznych z powodu zróżnicowania, objawach klinicznych.

Wścieklizna – choroba atakująca zwierzęta stałocieplne. Należy do najgroźniejszych zoonoz (chorób odzwierzęcych ). Chorobę wywołuje Rabies Virus. W naszym kraju nie ma obowiązku prawnego szczepienia kotów. Wystąpienie objawów chorobowych wiąże się z nieuniknioną śmiercią.

Grzybice – Schorzenia miejscowe i o przebiegu uogólnionym. W przypadku potwierdzenia rodzaju grzyba, terapia wielokierunkowa przynosi zadowalające efekty.

Inne choroby:

Na tej stronie znajdą Państwo informacje o sfinksach, pielęgnacji, żywieniu, wyposażeniu na przyjęcie kocięcia i dostosowaniu miejsca, w którym Wasz sfinks będzie przebywał, jak również wskazówki przydatne w trudniejszych chwilach, gdy Wasz koci pupil zachoruje.

error: Treść chroniona prawem autorskim